کلیات
شعار:
هم یاد دادن هم یاد گرفتن بر ما میافزاید.
چشمانداز:
تربیت نسل یادگیرنده با پشتیبانی از مدارس یادگیرنده.
مأموریت:
موقعیتهای یادگیری روزآمد، مناسب و در دسترس برای تمامی ذینفعان نهاد آموزش و پرورش به منظور بهبود توسعه انسانی کشور.
مقدمه
مدارس یادگیرنده مرآت با خدمات مرکز آموزش نیروی انسانی و انتقال تجربیات مدرسهداری و تألیف کتابهای روزآمد در حوزه آموزشوپرورش و پشتیبانی از مدارس کشور با توجه به نیاز مبرم مدارس تشکیل گردیده است. این مرکز به شماره ثبت ۳۷۷۵۱ و شناسه ملی ۱۴۰۰۵۵۷۵۱۰ پا به عرصهی وجود نهاده است و با کسب مجوز شماره 485629 از سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و ثبت در LTMS وزارت آموزشوپرورش به شماره ۳۸۵ خدمات آموزشهای ضمن خدمت و بدو خدمت خود را به کلیه ادارات و مدارس کشور ارائه مینماید.
این مؤسسه امیدوار است با پشتوانه بیش از 15 سال ارائه خدمات آموزشی به مدارس و حسن اعتماد و اعتبار اجتماعی ناشی از همکاری و دریافت خدمات آموزشی از این موسسه بتواند این خدمات را در کنار سایر خدمات آموزشی به کلیه مدارس کشور ارائه نماید.
تاریخچه
با ایجاد مدارس هماهنگ در سال ۱۳۸۰ در قالب جلسات ماهانه در تهران، تبریز، کاشان و ساری تجربهی بسیار موفقی از جلسات آموزشی مدرسهداری در کشور تجربه شد. جلساتِ انتقال تجربیات مدرسهداری از سال ۱۳۸۷ در قالب مدارس یادگیرنده در مرکز نوآوریهای آموزشی مرآت ادامه یافت. جلسات مدارس در تهران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، مازندران و خوزستان برگزار گردید. در طی سفرهای بازدید از مدارس خارج از کشور که تاکنون برگزار شد و بیش از ۱۰۰۰ مدیر مدرسه در طی ۳۰ سفر آموزشی از مدارس خارج از کشور بازدید کردند. همواره یکی از درخواستهای مدیران مدارس شرکتکننده در این جلسات و سفرها حفظ ارتباط با یکدیگر و ادامه این موقعیتهای یادگیری بود. با توجه به استقبال و تقدیر سفارت و رایزنیهای فرهنگی کشورمان از بازدید مدیران مدارس ایران از مدارس خارج از کشور و توجه آنها به منظور حفظ ارتباط مدیران مدارس کشورمان با مدارس خارج از کشور، بر آن شدیم تا در ادامهی انتقال تجربیات مدرسهداری در کشور و استفاده از تجربیات مدرسهداری سایر کشورها و انتقال تجربیات مدرسهداری به سایر کشورها، مدارس یادگیرنده را در قالب جدید به عنوان مرکز انتقال تجربیات مدرسهداری ادامه دهیم. لازم میدانیم از همهی کسانی که در طی این دهه در امر انتقال تجربیات مدرسهداری تلاش نمودند سپاسگزاری کنیم.
ضرورت
توجه به توسعه انسانی از مهمترین برنامههای همه کشورها به منظور توسعه پایدار میباشد. مفهوم توسعه انسانی از سه مفهوم آموزش، درآمد کافی و سلامت و امید به زندگی تشکیل میشود.

لازم به ذکر است دو مؤلفه دیگر ارتباط مستقیمی با کسب دانش دارد. به عبارت دیگر، شاخص سلامت و درآمد تابعی از کسب دانش در دنیای امروز تلقی میشود لذا ایجاد موقعیتهای یادگیری برای کسب دانش و مهارتهای شغلی و حرفهای کمک شایانی را به جهت کسب درآمد و سلامت جوامع انسانی مینماید که در نتیجه توسعه انسانی توسعه همهجانبه کشورها را در بردارد. با توجه به اهمیت توسعه کشور و نقش توسعه انسانی در آن و نقش کسب دانش در توسعه انسانی لزوم توجه به آموزش کارکنان آموزش و پرورش که خود بانی توسعه انسانی نسل آینده میباشد بیش از پیش اجتنابناپذیر به نظر میرسد.
فلسفه
با توجه به اهمیت یادگیری در فرهنگ و تمدن اسلامی و تأکید پیامبر اسلام (ص) به مفهوم یادگیری به عنوان یک فریضه واجب، که دامنه آن از گهواره تا گور گسترده است و زمان محدودی بر آن قائل نمیشود و حتی در مکان خاصی هم نمیگنجد، اگرچه به چین باشد، اهمیت آموزشهای ضمن خدمت را برای هر کس مشخص میگردد. همچنین فارغ از آموزههای دینی عام به طور ویژه تجربه جهانی در کتاب یادگیری گنج درون به عنوان یک سند بینالمللی مفهوم یادگیری را در طول زندگی کلیدی برای دست یافتن به قرن قلمداد میکند. این مفهوم فراتر از آن تفاوت سنتی است که بین آموزشهای اولیه و آموزش مداوم گذاشته شده است. یادگیری در طول زندگی با مفهوم دیگری که بسیار برتر از آن است ارتباط دارد؛ یعنی این مفهوم: در جامعهی یادگیرنده هر چیزی فرصتی میآفریند تا یادگیریها و استعدادهای فردی کامل شوند.
آموزش مداوم، در شکل جدیدش، فعالیتی است فراتر از آن چیزی که در گذشته به ویژه در کشورهای توسعهیافته تحت عناوینی همچون آموزشهای ضمن خدمت، بازآموزیها، نوجوییها و دورههای ارتقای آموزش بزرگسالان وجود داشته است. یادگیری در طول زندگی باید برای همگان فرصتهایی فراهم آورد که هدفهای مختلفی را دنبال کنند، باید دومین و سومین فرصت را هم به آنها بدهد، میل به آگاهی و زیبایی را در آنها ارضا کند، آرزوی رسیدن به کمال و تعالی را برآورده سازد؛ باید این امکان به وجود آید که شکلهای حرفهای یادگیری همراه با امکان تمرین و کارورزی، کاملاً متنوعتر و گستردهتر شود و به آنها عمق بیشتری بخشد.
به طور خلاصه، «یادگیری در طول زندگی» باید از تمامی فرصتهایی که جامعه عرضه میکند به نفع خود سود ببرد.
مفهوم یادگیری در طول زندگی مستقیماً به جامعهی یادگیرنده ختم میشود. جامعهای که فرصتهای گوناگون و متعددی را برای یادگیری، هم در مدرسه و هم در زندگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ارائه میکند. همکاری و مشارکت بیشتر خانوادهها، صنعت و تجارت، انجمنهای خیریه و افراد فعال در امور فرهنگی و غیره در چنین جامعهای ضرورت پیدا میکند.
معلمان و کارکنان مدرسه نیز، به عنوان اعضای جامعهی یادگیرنده، با نیازی وافر برای بهروز کردن دانش و مهارتها مواجه هستند. زندگی حرفهای آنها باید به گونهای ترتیب داده شود که فرصت یابند یا حتی مجبور شوند، در رشتهی تخصصی خود ماهرتر شوند و از دورههای تجربهاندوزی و بازآموزی در زمینههای مختلف به منظور ارتقا در زندگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بهره جویند.
گرچه تدریس و کار در مدرسه با این مفهوم که هر فرد با مسئولیتها و وظایف حرفهای خاص خود مواجه است اساساً یک فعالیت فردی تلقی میشود، اما کار گروهی- به ویژه در سطح دبیرستان- به منظور اصلاح کیفیت آموزش و انطباق بیشتر آن با ویژگیهای خاص کلاسها و گروههای دانشآموزان، بسیار اساسی و مهم است.
مدارس یادگیرنده از نگاه دیگر
یادگیری سازمانی زمانی اتفاق میافتد که موجب تغییر عقاید و دیدگاههای موجود شده و دیدگاه جدیدی را خلق کند که از طریق ارتباط و تعامل به تمام سطوح سازمانی منتقل شود. این انتقال از طریق مشارکت بهتر صورت میگیرد. از نظر «پیتر سنگه» (بزرگترین نظریهپرداز سازمانهای یادگیرنده و نویسنده کتاب مدارس یادگیرنده) روشهای یادگیری در سازمان یادگیرنده عبارتاند از:
-
مهارت فردی: افزایش وضوح و تعمیق مداوم دیدگاه شخصی، تمرکز بر توانمندیهای شخصی، افزایش تابآوری و درک عینیِ واقعیت.
-
مدلهای ذهنی: فرضیات بنیادی و عمیق، کلیات و نیز تصوراتی که بر درک و عملکرد ما مؤثر هستند.
-
ساختن دیدگاه مشترک: شفافسازی دیدگاه مشترک از آینده و پروراندن مشارکت فعالانه به جای اطاعت و تمکین.
-
یادگیری تیمی: توانایی افراد یک گروه برای اجتناب از پنداشتهای شخصی و ایجاد تفکر اصیل تیمی. اساس یادگیری تیمی برقراری گفتوگو است.
-
تفکر سیستمی: برآیند چهار روش قبلی است. میتوان گفت تحقق تواناییهای بالقوۀ تفکر سیستمی مستلزم ساختن دیدگاه مشترک، مدلهای ذهنی، یادگیری تیمی و مهارت فردی است. دیدگاه مشترک به مشارکت طولانیمدت منجر میشود. مدلهای ذهنی فضای مورد نیاز برای آشکار شدن کمبودها و کاستیهای نگرش کنونیمان را فراهم میکند. یادگیری تیمی مهارت گروه را برای ساختن تصوری ورای دیدگاههای فردی افزایش میدهد و تبحر شخصی نیز انگیزههای شخصی برای یادگیری مداوم را به وجود میآورد.
سازمان یادگیرنده فرصت یادگیری برای تمامی اعضای خود را فراهم میسازد. سازمانهای یادگیرنده پیوسته در حال افزایش توانایی خود برای ساختن آینده میباشند. در سازمانهای فراگیر، یادگیری تیمی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا تیمها و نه افراد، سنگ بنای یادگیری سازمانهای مدرن را تشکیل میدهند. تا زمانی که تیم یاد نگیرد، سازمان نیز قادر به یادگیری نخواهد بود. یادگیری تیمی فرایندی است که از رهگذر آن ظرفیت اعضای گروه به گونهای توسعه مییابد که نتایج حاصلهی آن چیزی باشد که همگان واقعاً طالب آن بودهاند. لذا مدارس یادگیرنده مرآت با توجه به فلسفه سازمانها و مدارس یادگیرنده امیدوار است بتواند به چشمانداز تربیت نسل یادگیرنده گام بردارد.
دست اندرکاران

علی جهانگیری: متولد ۱۴ شهریور ۱۳۵۷ است. دبیرستان را در مدرسه مفید به پایان رساند و در رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر و دوره کارشناسی ارشد همین رشته را در دانشگاه تهران به پایان برد. وی از سال ۱۳۷۹ با تأسیس موسسه مرآت برای اولین بار به صورت حرفهای آزمونهای مدارس هماهنگ را پایهگذاری نمود. وی در سال ۱۳۹۱ موفق به کسب نشان کارآفرین برتر ملی در جشنواره وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گردید. همچنین کسب نشان کارآفرین برگزیده چهارمین جشنواره کارآفرینی دانشگاه شریف و کارآفرین نمونه استان تهران در سال تولید ملی از دیگر دستاوردهای ایشان میباشد. وی از بدو تأسیس موسسه مرآت، مدیرعامل این موسسه میباشد. این موسسه با کسب مجوزهای گوناگون از آموزشوپرورش در حوزه آزمون، کتابهای کمک آموزشی و بستههای آموزشی و اخذ گواهینامههای بینالمللی تضمین مدیریت کیفیت (ISO 9001:2008)، تعالی سازمانی (EFQM)، کسب رضایتمندی مشتری (Customer Satisafaction) و استانداردسازی فرایندها در سازمانهای آموزشی (IWA2) با بیش از ۱۰۰ کارمند به بیش از ۲۰۰۰ مدرسه خدمات آموزشی ارائه مینمایند. در طی این سالها، موسسه مرآت توانسته است از مرکز ارائه خدمات ارزشیابی به مداس به مرکز تولید بستههای آموزشی در قالب (طرح درس، کاربرگ، کتاب کار و تمرین و کارآزمون و …) تبدیل شود. همچنین در طی سالهای گذشته، تولید بستههای ارزشیابی کیفی- توصیفی که مورد تأیید سازمان پژوهش قرار گرفته است از دیگر افتخارات این موسسه بوده است. علاوه بر این کسب تندیسها و تقدیرنامههای جشنواره رشد از دیگر دستاوردهای این موسسه در طول سالیان اخیر بوده است. وی علاوه بر مدیرعامل مرکز نوآوریهای آموزشی مرآت، رئیس هیئت مدیره موسسه مدارس یادگیرنده نیز میباشد.

محرم نقیزاده: متولد اول دیماه ۱۳۵۳ است. آموزش را در دبستان هابیل منطقهی ۱۶ آغاز کرد. دورهی راهنمایی را در مدرسهی شهید کشوری و متوسطه را در دبیرستان سروش شاهد منطقهی ۱۶ در رشتهی اقتصاد به پایان برد. در سال ۱۳۷۲ در رشتهی علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی در دانشگاه شهید بهشتی به تحصیل مشغول شده و در حین تحصیل سردبیر مجلهی تخصصی دانشکده خود، مجلهی فرهیزش بود. در سال ۱۳۷۷ در رشتهی مدیریت آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه شهید بهشتی مشغول به تحصیل شده و همزمان در دبیرستان محل تحصیل خود به تدریس و مشاوره پرداخت. در سال ۱۳۷۹ وارد دبیرستان انرژی اتمی شد و به عنوان مشاور و مسئول پایه تا سال ۱۳۸۸ به مشاوره و تدریس پرداخت. همزمان با مشاوره و تدریس در دبیرستان انرژی اتمی به عنوان معاون مؤسسه الگوی توسعه نمونه، که در آن زمان مرکز مشاوره مدارس بود، مشغول به کار شد و مجموعه تجربیات مدارس موفق کشور را گردآوری کرد. بعد از آن به عنوان مشاور، مدیر طرح و برنامه و قائممقام مرکز نوآوریهای آموزشی مرآت به ارائهی خدمات آموزش مدیران در قالب مدارس یادگیرنده، تولید بستههای آموزشی و برگزاری سفرهای بازدید از مدارس خارج از کشور پرداخت و علاوه بر عضویت در هیئت تحریریه مجلهی شوق تغییر، تألیف کتابهای «۷۰ شاخص آموزشی در ۲۰ کشور جهان»، «کارنامه سفر»، «آموزش ریاضیات در هفت کشور»، «فهم تیمز (TIMSS)»، «شرافت معلمی»، «شکوه معلمی»، «راهنمای عملی نگارش طرح درس»، «راهنمای عملی نگارش و اجرای برنامه مدرسه» و «مجموعه نمایشگاه در مدرسه» را در کارنامهی خود داراست. وی هماکنون در سمت مدیرعامل موسسه مدارس یادگیرنده و قائممقام مرکز نوآوریهای آموزشی مرآت، مشغول فعالیت آموزشی میباشد.